Gregoir, Joseph
Biografie
Annelies Focquaert
Joseph (Jacques) Gregoir (Grégoir) toonde al vroeg een uitzonderlijke aanleg voor muziek: hij was amper 8 toen hij al in publiek - en met succes - een pianoconcerto van Dussek uitvoerde. Zijn eerste muzieklessen kreeg hij van zijn vader, die een zeer goede amateurmuzikant was; nadien kreeg hij ook orgelles van de Kempense organist Valeriaan Homans. Hij werd op jonge leeftijd door zijn familie naar Parijs gestuurd om er pianolessen te volgen bij Henri Herz (de meeste bronnen plaatsen deze lessen in de periode na de Belgische omwenteling van 1830, één 19e-eeuwse bron vermeldt ‘op elf-jarige leeftijd’). Een ernstige ziekte verplichtte hem zes maanden later om terug te keren naar zijn familie in België. In 1835 vertrok hij met zijn jongere broer Edouard naar Duitsland, om zijn muzikale opleiding te vervolmaken. Hij kreeg er les van de beroemde pianist Christian Rummel in Biebrich. Twee jaar later keerde hij terug naar Antwerpen, waar hij enkele succesvolle concerten gaf.
Terwijl zijn carrière als solist en als pianoleraar zich ontwikkelde, legde Gregoir zich ook actief toe op het componeren. Nadat hij in Antwerpen een Lauda Sion voor koor en orkest had laten uitvoeren, volgde in 1847 Faust, een groot symfonisch gedicht. Een jaar later ging zijn opera le Gondolier de Venise (3 bedrijven) in première in het koninklijk theater van Antwerpen, met een gunstige bijval van het publiek. In deze periode dirigeerde hij zelf het orkest van dit theater en stond hij aan het hoofd van een Duitse zangvereniging. In 1848 verliet hij zijn geboortestad en vestigde hij zich in Brussel. In 1849 werd hij muziekleraar in het Engels Pensionaat in Brugge. In 1850 trouwde hij met een Engelse en verhuisde hij weer naar Brussel, waar hij als pianoleraar actief was. Tegelijkertijd maakte hij verschillende buitenlandse concertreizen als pianovirtuoos en als componist voor zijn instrument. Hij verwierf vooral groot succes tijdens een tournee die hij in Duitsland maakte met de beroemde cellist Servais. Pougin noemde hem "[un] artiste extrêmement distingué, aussi excellent professeur qu’habile exécutant".
Gregoirs necrologie in het Nederlandse tijdschrift Caecilia vermeldt dat hij geen plaats kreeg aan het Brusselse Conservatorium, maar in 1874 wel tot ‘Professeur d’accompagnement’ benoemd werd van het ‘Institut musical’ dat in Brussel door de Nederlandse koning Willem III was opgericht. Dit zorgt in enkele modernere biografieën voor verwarring met het Conservatorium van Brussel, opgericht in 1827 onder Nederlands bewind. In hetzelfde jaar 1874 werd Gregoir door de Nederlandse koning gedecoreerd met de Orde van de Eikenkroon.
Gregoir componeerde naast de eerder genoemde orkestwerken ook meer dan 100 pianostukken, waaronder zowel etudes als virtuoze concertwerken, verschillende fantasieën en mélanges sur des airs d’opéras. Met Vieuxtemps en Léonard componeerde hij een 50-tal werken voor viool en piano, met Servais 25 duo’s voor cello en piano. Zijn École moderne du piano werd onder meer gebruikt aan de Conservatoria van Brussel en Parijs. Hij ontwikkelde ook een apparaat dat de vingers soepel maakte: ‘le Clavier-déliateur’, een niet-klinkend klavier van 25 toetsen met regelbare weerstand. Het kreeg een plaats op de Wereldtentoonstelling in Parijs van 1867.
Bibliografie
Anderen over deze componist
- Champlin, J. en Apthorp, W.: Gregoir, Jacques Mathieu Joseph, in: Cyclopedia of music and musicians, dl. 2, New York, 1889, p. 190.
- Corbet, A. en Paap, W.: Grégoir, Jacques Mathieu Joseph, in: Algemene Muziek-Encyclopedie, dl. 3, Antwerpen-Amsterdam, 1959, p. 160.
- Corder, F.: The Faust Legend, and Its Musical Treatment by Composers. VI., in: The Musical Times, jrg. 27, nr. 520, 1 juni 1886, p. 324-327.
- De Hartog, E.: Necrologieën - Joseph Gregoir, in: Caecilia, Algemeen Muzikaal Tijdschrift van Nederland, jrg. 33, nr. 22, 15 november 1876, p. 197.
- De Schrijver, K.: Grégoir, Joseph, Jacques Mathieu, in: Bibliografie der Belgische Toonkunstenaars sinds 1800, Leuven, 1958, p. 53.
- Fétis, E.: L’École moderne de piano - Joseph Grégoir, in: Le Ménestrel, jrg. 36, nr. 11, 14 februari 1869, p. 84-85, via http://gallica.bnf.fr, online op 16 januari 2012.
- Gregoir, E.: Gregoir (Jacques-Matheas-Joseph), in: Les artistes-musiciens belges au XVIIIme et au XIXe siècle, Brussel, 1885, p. 213-214.
- Gregoir, E.: Gregoir (Joseph), in: L’Art musical en Belgique sous les règnes de Léopold Ier et de Léopold II, Brussel, 1879, p. 215.
- Gregoir, E.: Gregoir (Joseph), in: Galerie biographique des artistes-musiciens belges du XVIIIme et du XIXme siècle, Brussel, 1862, p. 87-88.
- Gregoir, E.: Poésies - Gregoir (Joseph), in: Bibliothèque musicale populaire, ouvrage en trois volumes, dl. 2, Brussel, 1877, p. 56.
- Janssens, T.: Kamermuziek : Edouard Gregoir [1822>1890] en Jacques Joseph Gregoir [1817>1876], in: SVM-Nieuwsbrief 35, juli 2005.
- Levaux, T.: Grégoir, Jacques (Mathieu Joseph), in: Dictionnaire des compositeurs de Belgique du moyen âge à nos jours, Ohain-Lasne, 2006, p. 294-295.
- N.N.: Foreign Notes, in: The Musical Times, 1 augustus 1890, p. 494.
- N.N.: Belgique, in: Le Guide musical, jrg. 20, nr. 15, 9 april 1874, p. [3].
- Pougin, A.: Grégoir (Jacques-Mathieu-Joseph), in: Biographie universelle des musiciens et bibliographie générale de la musique par F.-J. Fétis, Supplément et Complément, publiés sous la direction de Arthur Pougin, dl. 1, Parijs, 1878, p. 418.
- Riessauw, A.: Gregoir, Jacques (Mathieu Joseph), in: Grove Music online, via www.oxfordmusiconline.com (online op 15 december 2011).
- Roquet; F.: Gregoir, Jacques Mathieu Joseph, in: Lexicon Vlaamse componisten geboren na 1800, Roeselare, 2007, p. 365-366.
- Thys, A.: Joseph Gregoir, in: Historique des sociétés chorales de Belgique, Gent, 1855, p. 171-172.
- van Elewijck, X.: Artistes belges - Joseph Gregoir, in: Le Guide musical, jrg. 19, nr. 52, 25 december 1874, p. [1-2].
Historische teksten
Faust
Of this composer we confess to knowing little beyond his name. Of his works, if they at all resemble his Faust, we certainly desire to know nothing at all. This queer composition or series of compositions, only deserves notice for its ludicrousness, consisting, as it does, of twelve morceaux, which for pretentiousness and utter feebleness it would be hard to surpass. In justice to the composer we must give the table of contents to show what the work is intended to portray.
L’École moderne de piano
Le comité des études de notre Conservatoire impérial de musique vient d'approuver en ces termes les livres d'études de Joseph Grégoir, professeur de piano au Conservatoire de Bruxelles, études primitivement publiées en Allemagne
Necrologie
België verloor eenige dagen geleden een talentvol musicus, een achtingswaardig kunstenaar. De pianist Joseph Jacques Matthieu Gregoir, zeer bekend in de muzikale wereld, waar hij een zekeren rang had weten in te nemen, overleed te Brussel op 29 October in den ouderdom van ruim 59 jaar.